X-matrix Lean template excel
X-matrix Lean template excel kom je vaak tegen als je zoekt naar Lean. In dit artikel vind je een template welke je zelf kunt gebruiken. We leggen je verder uit wat het is, wie het heeft bedacht en hoe je de matrix gebruikt met de dagstart of de weekstart.
X-matrix Lean uitleg
De Hoshin X-matrix is een krachtig strategisch hulpmiddel binnen Lean management. Het helpt organisaties om lange-termijndoelen te vertalen naar concrete, operationele plannen. De X-matrix zorgt ervoor dat alle afdelingen binnen een organisatie op één lijn zitten, met een duidelijke focus op de belangrijkste strategische doelen. Hierbij wordt gebruik gemaakt van een visueel schema dat doelen, succesfactoren, verantwoordelijkheden en prestatie-indicatoren verbindt.
Wat is de Hoshin X-matrix?
De X-matrix maakt deel uit van Hoshin Kanri, een Lean management methode die gericht is op het ontwikkelen en uitvoeren van strategische doelen. De matrix heeft vier kwadranten die elk een essentieel onderdeel van het strategische plan weergeven. Dit visuele hulpmiddel is bedoeld om duidelijke verbindingen te leggen tussen het topmanagement en de uitvoering van de plannen op operationeel niveau.
Vier kwadranten van de Hoshin X-matrix:
- Langetermijndoelen (Breakthrough Objectives): Dit zijn de ambitieuze doelen van de organisatie voor de komende 3 tot 5 jaar. Deze doelen zijn essentieel voor het succes en de groei van het bedrijf.
- Kritische succesfactoren (Annual Priorities): Hier worden de jaarlijkse prioriteiten gedefinieerd die nodig zijn om de langetermijndoelen te bereiken. Deze zorgen voor de focus op kortere termijn.
- Verantwoordelijkheden (Key Initiatives): Dit deel van de matrix benoemt de initiatieven die nodig zijn om de jaarlijkse prioriteiten te realiseren. Hierin worden verantwoordelijkheden toegewezen aan specifieke teams of individuen.
- Prestatie-indicatoren (Metrics/Targets): Deze kwadrant toont de meetbare doelen en indicatoren die de voortgang volgen. Door duidelijke KPI’s vast te stellen, kan de organisatie de prestaties op elk niveau bewaken en bijsturen waar nodig.
Voordelen van de Hoshin X-matrix
Een van de grootste voordelen van de Hoshin X-matrix is de manier waarop het alignment binnen een organisatie bevordert. Het zorgt ervoor dat iedereen, van topmanagement tot operationeel personeel, gericht is op dezelfde strategische doelen. Door het visuele karakter van de matrix zijn de relaties tussen doelen, initiatieven en resultaten duidelijk zichtbaar.
Het tweede voordeel is dat het accountability stimuleert. Omdat verantwoordelijkheden expliciet zijn toegewezen aan teams of individuen, weten alle betrokkenen precies wat er van hen wordt verwacht. Dit bevordert samenwerking en zorgt voor een gevoel van eigenaarschap over de resultaten.
Een derde voordeel is dat de X-matrix het mogelijk maakt om feedback loops te creëren. Door voortdurend de prestaties te meten en bij te sturen, kunnen organisaties snel reageren op veranderingen en continue verbeteringen doorvoeren. Dit past perfect bij de Lean-filosofie van kaizen (continue verbetering).
Implementatie van de Hoshin X-matrix
Bij het implementeren van de Hoshin X-matrix is het belangrijk om een proces te volgen dat zowel top-down als bottom-up is. Dit betekent dat de strategische doelen van het topmanagement naar de lagere niveaus moeten worden vertaald, maar tegelijkertijd moeten er inzichten van het operationele personeel worden meegenomen om de plannen realistisch en uitvoerbaar te maken.
Een goede communicatie en betrokkenheid van alle lagen van de organisatie is cruciaal voor het succes van de Hoshin X-matrix. Het is ook belangrijk om de matrix regelmatig te evalueren en aan te passen op basis van de voortgang en veranderende omstandigheden.
X-matrix Lean
De vragen die je invult in de X-matrix Lean Template excel zijn niet moeilijk. Waar je over moeten nadenken is hoe de alles wat je invult met elkaar verbindt. De vraag die je met de X-matrix Lean beantwoordt is je hoe de doelen van jouw organisatie vertaalt naar praktische handvatten. In Hoshin Kanri cascadeer je de strategische doelen van de organisatie naar de tactische keuzes die je weer vertaalt naar de operationele doelstellingen. Een X-matrix is onderdeel van de Hoshin Kanri en hiermee koppel je de inspanningen en succesfactoren aan de organisatiedoelen.
X-matrix Lean bedenker
De X-matrix Lean is bedacht door Yoji Akao. Yoji Akao ken je misschien ook van QFD of Quality Function Deployment
In de QFD herken je de cascadering om hoog over klantwensen af te pellen tot testbare specificaties. In de X-matrix vertaal je de organisatiedoelstellingen naar projecten.
X-matrix Lean template excel en de Dagstart
In de dagstart of de weekstart kijk je naar waar je staat met alle inspanningen. De dagelijkse inspanningen dragen namelijk bij aan de organisatiedoelstellingen. De dagstart is daar een mooi moment voor. Als je de koppeling maakt met de X-matrix zorg je ervoor dat je de voortgang kunt monitoren. En kun je waar nodig bijsturen.
Co-creatie
In traditionele systemen vertelt het management de werkvloer wat ze moeten doen. Als je Lean toepast wil je de werkvloer zoveel mogelijk betrekken. Je faciliteert de werkvloer door ze de Lean tools te geven. Lean tools zoals Statistische proces controle, verspillingen wegnemen, of de verbeter methoden zoals Kaizen. Alleen moet je ze faciliteren en ervoor zorgen dat de waarde toevoegende tijd wordt gemaximaliseerd. Een techniek als Value Stream Mapping helpt je de waarde toevoegende tijd te maximaliseren.
X-matrix Lean template excel
Zelf aan de slag met de X-matrix? Hieronder vind je het template 5ST3PS_Hoshin-X-matrix. Als je het vak van Green Belt of Black Belt wilt leren kijk dan op onze opleidingspagina.
[wpforms id=”11948″ title=”true”]
