SMED omstellen voor meer flow lees je over kansen om slimmer te werken. In veel bedrijven zie je enorme kansen verborgen in ogenschijnlijk kleine verliezen. Eén van die verliezen is omsteltijd. Elk moment dat een machine niet produceert door ombouw of instelling is verspilling. SMED – Single-Minute Exchange of Dies – is dé methode om die verspilling aan te pakken.
SMED omstellen voor meer flow helpt bedrijven om sneller om te stellen, minder voorraad aan te houden en flexibeler te reageren. Het verbetert de flow, verhoogt de productiviteit en verlaagt de kosten. Kortom: SMED maakt je organisatie wendbaarder en klantgerichter.
Wat is SMED precies?
SMED staat voor Single-Minute Exchange of Dies. Het doel is om omsteltijden onder de tien minuten te krijgen. Je wisselt dus in ‘single digits’. Het is een methode uit Lean, ontwikkeld door Shigeo Shingo bij Toyota. SMED maakte het mogelijk om kleine batches te draaien zonder efficiency te verliezen.
Waarom is SMED zo belangrijk?
Lange omsteltijden zorgen voor stilstand, wachttijden en overproductie. Om minder vaak te hoeven omstellen, produceren bedrijven vaak in grote batches. Maar dat leidt tot hoge voorraadkosten, lange doorlooptijden en minder flexibiliteit.
Korte omsteltijden maken het mogelijk om kleine batches te draaien. Je kunt sneller wisselen tussen producten of klantvragen. Daardoor verbeter je de flow, verlaag je voorraden en verhoog je klanttevredenheid.
De verspillingen achter lange omsteltijden
Lange omstellingen veroorzaken meerdere vormen van verspilling:
- Wachten: machines staan stil, operators wachten.
- Overproductie: grotere batches dan nodig.
- Voorraad: onnodige opslag van tussen- en eindproducten.
- Beweging: operators zoeken naar gereedschap of materialen.
- Overbewerking: extra instellingen of proefrondes.
- Defecten: fouten door verkeerde instellingen bij ombouw.
SMED Omstellen voor Meer Flow pakt al deze verspillingen tegelijkertijd aan.
Meer lezen over de Verspillingen MUDA kun je HIER
Intern versus extern omstellen
De kern van SMED is het onderscheid tussen interne en externe stappen:
- Interne omstelling: alleen mogelijk als de machine stilstaat.
- Externe omstelling: mogelijk terwijl de machine draait.
Veel bedrijven doen nog alles intern. Denk aan schoonmaken, gereedschap verzamelen of instellingen zoeken ná stilstand. SMED leert je om die stappen eerder uit te voeren.
De vier stappen van SMED Omstellen voor Meer Flow
SMED wordt toegepast in vier gestructureerde stappen:
1. Observeer het omstelproces nauwkeurig
Film of observeer de omstelling met een stopwatch. Meet elke stap. Verzamel feiten. Analyseer wie wat doet en hoeveel tijd het kost. Let ook op zoekgedrag en wachttijden.
2. Splits interne en externe stappen
Bepaal wat intern moet en wat extern kan. Verplaats zoveel mogelijk stappen naar extern. Voorbeelden: materialen klaarleggen, instellingen vooraf invoeren, onderdelen schoonmaken terwijl de machine nog draait.
3. Converteer interne naar externe stappen
Vraag je af bij SMED Omstellen voor Meer Flow: Moet deze stap echt tijdens stilstand? Veel interne stappen kunnen extern worden voorbereid. Bijvoorbeeld door standaard instelplaten of wisselbare modules.
4. Versimpel en standaardiseer interne stappen
Maak interne stappen korter, eenvoudiger en foutvrij. Gebruik Poka-Yoke, visueel management en standaardwerk. Automatiseer alleen als standaardisatie en versimpeling onvoldoende zijn.
Voorbeeld: SMED in de praktijk
Bij een verpakkingsbedrijf duurde een omstelling gemiddeld 48 minuten. Operators begonnen pas na stilstand met zoeken naar materialen en gereedschap. Ook sensoren moesten handmatig worden ingesteld.
Na een SMED-analyse bleek dat 30 minuten extern kon. Door standaard werkkarren, vooraf ingestelde parameters en visuele checklists daalde de omsteltijd naar 9 minuten.
Het resultaat? 30% meer output per dag, minder fouten en meer rust op de werkvloer.
Lezen over andere Case Studies van 5ST3PS kun je HIER
Veelgemaakte fouten bij het toepassen van SMED
1. Alleen focussen op techniek
SMED draait niet alleen om machines, maar om processen én mensen. Betrek operators vanaf het begin.
2. Geen voorbereiding of observatie
Ga niet verbeteren zonder het proces eerst te filmen en te analyseren. Wat je niet ziet, kun je niet verbeteren.
3. Meteen automatiseren
Begin niet met dure automatisering. Eerst standaardiseren, versimpelen en verslimmen. Automatisering is de laatste stap.
4. Geen borging
Veranderingen zonder standaardisatie verdwijnen snel. Leg nieuwe werkwijzen vast in visueel werkstandaard.
Wat levert SMED op?
SMED Omstellen voor Meer Flow levert meetbare en zichtbare voordelen op:
- Kortere omsteltijden
- Kleinere batches
- Meer flexibiliteit
- Minder voorraden
- Betere flow
- Minder fouten
- Meer rust en eigenaarschap
Zo heb je met SMED een krachtige hefboom voor verbetering.
SMED Omstellen voor Meer Flow als motor voor Kaizen
Elke dag een beetje beter. SMED past perfect binnen de Kaizen-gedachte. Omstellen voor Meer Flow verbetert niet alleen machines, maar vooral de samenwerking, communicatie en structuur rondom omstellen.
In Kaizen-events gebruiken we SMED vaak om snel tastbare resultaten te boeken. Teams zien direct wat verbeteren oplevert. Dat motiveert én activeert.
Meer lezen over Lean Kaizen kun je HIER
SMED versterkt andere Lean-principes
Lean-methoden worden ondersteund door SMED op de volgende manieren:
- Flow: door kortere omstellingen heb je minder buffers nodig.
- Pull: kleinere batches maken Just-in-Time mogelijk.
- Heijunka: levelen van productie wordt makkelijker.
- 5S: een opgeruimde werkplek versnelt omstellen.
- TPM: onderhoud en reiniging worden onderdeel van omstellen.
Omstellen voor Meer Flow is dus geen los trucje, maar een bouwsteen van Lean.
SMED Omstellen voor Meer Flow buiten productie toepasbaar
Als je denkt dat SMED alleen voor machines is, heb je het mis. Je kunt het ook toepassen op:
- Zorgprocessen: sneller wisselen tussen patiënten of behandelkamers.
- Administratie: schakelen tussen systemen of klantdossiers.
- Logistiek: laden, lossen of wisselen van orders.
- ICT: deploys, switches of configuratie-aanpassingen.
Overal waar wissels plaatsvinden, is SMED bruikbaar.
Hoe begin je met SMED?
- Kies een proces met lange omsteltijden.
- Film meerdere omstellingen.
- Breng stappen in kaart met het team.
- Scheid interne en externe stappen.
- Zoek manieren om interne stappen extern te maken.
- Standaardiseer verbeteringen.
- Train operators op de nieuwe werkwijze.
- Meet de winst, vier het resultaat, en herhaal.
SMED in onze 5ST3PS-opleidingen
In onze Lean en Lean Six Sigma opleidingen besteden we uitgebreid aandacht aan SMED. Zowel in de Lean Green Belt LGB. Lean Black Belt LBB. Lean Six Sigma Green Belt LSSGB. En de Lean Six Sigma Black Belt LSSBB. Cursisten oefenen met het analyseren en verbeteren van echte omsteltijden. Ze leren hoe je een SMED-analyse uitvoert, hoe je mensen betrekt en hoe je resultaten borgt.
Tijdens onze Kaizen-workshops gebruiken we SMED Omstellen voor Meer Flow om snel verbeteringen te realiseren. Het laat direct zien wat Lean in de praktijk oplevert.
Een inspirerende quote over SMED
“The key to SMED is not speed, but preparation.”
– Shigeo Shingo
Deze quote vat de kracht van SMED samen: door slim voor te bereiden, win je tijd.
Conclusie SMED Omstellen voor Meer Flow
Lange omsteltijden lijken misschien klein, maar kosten jaarlijks duizenden euro’s aan verspilling. SMED maakt deze verspillingen zichtbaar én oplosbaar. Het geeft flexibiliteit, rust en betere prestaties.
Wil je betere flow, lagere kosten en hogere klanttevredenheid? Begin dan met SMED. Niet als een project, maar als een structurele verbeteraanpak.
Meer weten?
Bekijk onze Lean Six Sigma opleidingen of neem een kijkje in de kennisdatabank van 5ST3PS. Daar vind je tools, templates en tips voor het toepassen van SMED. Of neem contact op – we denken graag met je mee over een SMED-kaizen of training op maat.
